2 лістапада беларусы ва ўсім свеце традыцыйна адзначылі Дзяды. У гэты дзень прынята ўшаноўваць памерлых продкаў, наведваць іх магілы і збірацца за сямейным сталом.
36 гадоў таму на Дзяды моладзевыя згуртаванні «Тутэйшыя» і «Талака» зладзілі ў сталічным парку Янкі Купалы першую акцыю ў памяць ахвяраў палітычных рэпрэсіяў.
А 30 кастрычніка 1988 году ў Мінску каля Усходніх могілак і Курапатаў адбылося шматтысячнае шэсце і мітынг у памяць ахвяраў сталінскіх рэпрэсій. У адказ камуністычныя ўлады сілай разагналі людзей. Аднак менавіта з таго часу ў канцы кастрычніка – пачатку лістапада беларусы ладзяць шэсце ў Курапаты.
Пра тое, як падзеі 35-гадовай даўніны змянілі сучасную гісторыю Беларусі і чаму рэжым так баіцца даты 2 лістапада, паразмаўлялі з лідарам Руху салідарнасці «Разам» і непасрэдным удзельнікам шэсця 1988 году Вячаславам Сіўчыкам.
Сцісла ў размове:
– Дзяды ў 1988 годзе шмат каго з беларусаў прымусілі быць беларусамі. Яны расплюшчылі вочы людзям на тое, што адбываецца ў краіне, што трэба змагацца за свабоду. Дзяды выклікалі бурную рэакцыю ў беларускім грамадстве, якая рэхам разышлася па ўсім Савецкім Саюзе.
– У той час савецкі рэжым паступова слабеў і гэта адчувалася. Натуральна, грамадства было пад кантролем, але тая ж моладзь масава была антыкамуністычнай, амаль ніхто не верыў у байкі пра камунізм.
– Праўда пра камуністычныя злачынствы і пра Чарнобыль дазволіла беларусам пабачыць тую жахлівую рэчаіснасць, якую прынеслі маскоўскія камуністы. А Дзяды былі пэўным адлюстраваннем настрояў, якія сталі панаваць у беларускім грамадстве.
– У 1988 была ўжо зусім іншая міліцыя. Так, яна выконвала незаконныя загады, але нават там было неўспрыняццё гэтай камуністычнай улады. Былі і затрыманні, і збіццё ўдзельнікаў шэсця. Але гэта нават і блізка нельга параўноўваць з тым дзікунствам, якое цяпер чыніць рэжым Лукашэнкі.
Падрабязней:
