Пікет праціўнікаў канферэнцыі, мініраванне атэля, завочная дуэль Валерыя Сахашчыка з прадстаўніком палка Каліноўскага, выхад з ценю Генадзя Манько – форум «Новая Беларусь-2023» запомніўся хутчэй асобнымі дэталямі, чым агульным пасылам, які гучаў з трыбуны.
Яшчэ да пачатку канферэнцыі перад уваходам у атэль, дзе яна праходзіла, пачаўся пікет беларусаў, нязгодных з цяперашняй палітыкай дэмакратычных сіл. Па словах актывіста Руслана Хазіна, па беларускім пытанні зараз не назіраецца прагрэсу, не адбываецца ўвогуле нічога істотнага:
— Праціўнік у нас адзін, ён знаходзіцца ў Беларусі, гэта рэжым Лукашэнкі на чале з самім Лукашэнкам. Нашая мэта – нагадаць людзям, якія называюць сябе лідарамі Беларусі і заняліся палітычным турызмам, пра іх абяцанні тры гады таму і тыя лозунгі, якія яны вылучылі і за якімі людзі пайшлі. Гэта вызваленне палітзняволеных, гэта арганізацыя новых выбараў шчырых, праўдзівых, празрыстых, аднаўленне законнасці. Гэта ўсе рэчы, якія былі проста цалкам забытыя і за тры гады, гэтага ніхто ўжо па-просту не ўспамінае… Гэта гучная заява, што былі запрошаны прадстаўнікі ўсіх дэмакратычных сіл, насамрэч гэта проста імітацыя, таму што акрамя Офіса Ціханоўскай і нейкіх груп, якія залежаць ад іх фінансава ці яшчэ нейкім чынам, астатнія прадстаўнікі запрошаны не былі. Не першы раз назіраецца такая сітуацыя, калі Святлана Ціханоўская і яе офіс ігнаруе беларускую супольнасць. Нават сёння, Святлана зайшла не з галоўнага ўвахода, каб, верагодна, не сустракацца і не бачыць наш перформанс.
Пачатак канферэнцыі выдаўся нервовым. Святлана Ціханоўская выступіла з прамовай, а пасля была вымушана пакінуць залю, бо паступіла пагроза яе бяспецы. Роўна як год таму ў Вільні, будынак, дзе сабраліся дэмакратычныя сілы «замініравалі». Нягледзячы на гэтае паведамленне, канферэнцыя працу працягнула, першая панэль прайшла па плане. На ёй дэмсілы абмяркоўвалі стратэгію на бліжэйшы час. Пасля агульнае бачанне работы апазіцыі для Радыё Ўнэт пракаментавала і сама Святлана Ціханоўская.
— Наша стратэгія, такая вельмі агульная, яна нязменная з 2020 года. Гэта ціск на рэжым і дапамога грамадскаму руху. Там шмат чаго: гэта і прыцягненне да адказнасці, гэта і санкцыі, гэта і палітычны ціск, зрабіць так, каб не было прысутнасці рэжыму Лукашэнкі ў міжнародных арганізацыях. Каб замест іх былі прадстаўнікі дэмакратычных сіл, каб не чулі гэтую лжывую прапаганду на міжнародным узроўні. Гэта і дапамога палітвязням, і прасоўванне нашай нацыянальнай культурнай ідэнтычнасці. Але ж на ўсё гэта патрэбная падтрымка. Не толькі інстытуцыянальная, але і саміх беларусаў.
— Ці ўдалося аб’яднаць прадстаўнікоў дэмакратычнай супольнасці за гэты час? Бо на слуханнях у Каардынацыйнай радзе гучала, што нават прадстаўнікі АПК не заўсёды ўзаемадзейнічаюць.
— Я не пагаджуся з тым, што не змаглі прадстаўнікі АПК аб’яднацца. Мы павінны разумець, што гэта розныя людзі, з рознымі структурамі, з рознымі бэкграундамі. І тое, што мы збіраемся разам, мы спрабуем удакладніць нашую стратэгію агульную, гэта і ёсць аб’яднанне. Людзі аб’ядноўваюцца вакол ідэі. Калі ты хочаш уключыцца ў гэтую барацьбу вакол ідэі, так уключайся. А калі людзі толькі задаюць пытанні, і не гатовы працаваць, то гэта не аб’яднанне. Шмат чаго зрабілі за апошні год, але і шмат чаго не зрабілі. Мы дамагліся таго, што беларусаў зараз не лічаць такімі ж як расіяне, прызнанне таго, што рэжым Лукашэнкі – гэта не беларусы. Гэта так проста гучыць, але за гэтым стаіць вельмі цяжкая праца.
— Ці назіраеце Вы, што ў беларусаў падае цікаваць да дзейнасці дэмакратычных сіл?
— Я мяркую, што ў людзей ёсць расчараванасць. Бо ўсе мы, і я ў тым ліку, хацелі, каб усё адбылося хутка. Не ўлічылі ўсе ўмовы. Не ўлічылі, што будзе недахоп людзей і недахоп сродкаў на арганізацыю больш шчыльнай каардынацыі. Але я ўпэўнена, што вось гэты агонь у сэрцы, ён гарыць. І калі спатрэбіцца дапамога людзей у Беларусі, яны выйдуць зноў. Але ж мы павінны быць упэўнены, што гэта менавіта той час і тое месца, калі мы зноў павінны выступіць.
У залі прысутнічалі прадстаўнікі арганізацый, якіх не ўсе чакалі ўбачыць на канферэнцыі. Размова ідзе пра полк Каліноўскага. Пры гэтым у закрытай сустрэчы дэмакратычных сіл, якая праходзіла 5 жніўня, беларускія добраахвотнікі ўдзелу не бралі, хоць першапачаткова былі заяўлены. Чаму так адбылося, прадстаўнік палка Павел Кухта, адказаў: «не маю разумення». Кантакты з офісам Ціханоўскай і ў прыватнасці з Валерыем Сахашчыкам Павел пракаментаваў так:
— Трэба факт: аб чым і з кім размаўляць. Калі людзі кажуць пра нейкія ІТ-падраздзяленні ў тысячу чалавек, першы праект «Пагоня», другі праект – аэравыведка, трэці праект – Другі інтэрнацыянальны (легіён–рэд.), зараз чацвёрты праект. У палку проста не бачаць сэнса размаўляць.
— Але Вы казалі, што полк гатовы размаўляць з усімі?
— Так, вось гэтая канферэнцыя, якая плануецца ў Кіеве, туды запрашаюцца абсалютна ўсе выказаць свае меркаванні і расставіць кропкі над «і». Пытанне не ў прозвішчах ці змене прозвішчаў у Кабінеце, гэта крызіс сістэмны. Гэта падыход і стратэгія структур, якія хочуць дамаўляцца праз свае асабістыя нейкія знаёмствы ў Беларусі. Гэта не падыход вызвалення. І калі мы кажам, што мы павінны чуць беларусаў у Беларусі, ніводзін беларус гэтага не падтрымае.
Валерый Сахашчык адзначыў, што не раз звяртаўся ў полк Каліноўскага з прапановамі, ініцыятывамі: «У мяне добры кантакт з іх ваюючымі падраздзяленнямі, але са штабам неяк не складваецца. І абсалютна дакладна, не па маёй віне».
Інтрыгай канферэнцыі было, застанецца ці не Аляксандр Азараў у Аб’яднаным пераходным кабінеце. Каардынацыйная рада яго кандыдатуру не адобрыла. Святлана Ціханоўская прыняла рашэнне, што Азараў з пасады міністра сыйдзе, але застанецца пры Кабінеце курыраваць план «Перамога» і сувязі з беларускім падполлем. Сам Аляксандр Азараў плануе працаваць далей і кажа, што гэта не залежыць ад яго пасад.
— Мы далей будзем працаваць па плане «Перамога». Гэты план належыць ByPol, ён быў створаны супрацоўнікамі арганізацыі. Я прыйшоў у кабінет з гэтым планам і сыйду з гэтым планам у разе патрэбы. Таму што наша асноўная мэта – вяртанне ў Беларусі законнасці і правапарадку. Мы будзем працаваць па гэтым плане з актывістамі ўнутры Беларусі, зараз гэта самае важнае.
Яшчэ з кадравых рашэнняў Ціханоўскай: прадстаўніцтва Офіса ў Кіеве ўзначаліць Генадзь Манько. Да гэтай канферэнцыі яго імя было знаёма толькі вузкаму колу асоб.
— З канца сакавіка мінулага года я знаходзіўся ва Украіне. Я быў да гэтага супрацоўнікам Офіса Святланы Ціханоўскай. Пасада мая называлася «каардынатар па працы з добраахвотнікамі ва Украіне». Мая задача была зразумець іх патрэбы. Займаліся ў асноўным дапамогай – аўтамабілі, рэчы. Да таго ж наша задача – выбудаваць адносіны. Таму што ў святле падзей 24 лютага, мы разумелі, што ёсць магчымасць, калі палітычная сіла можа аб’яднацца з сілавым сектарам, нашымі беларускімі добраахвотнікамі. Таму задача была знайсці кантакты, разуменне і паступова прыйсці да перамоў. Зараз праца ідзе. Ужо выйшлі на разуменне, што ёсць гатоўнасць з таго боку. Гэта пацвярджаюць апошнія сустрэчы ў Кіеве, калі прыязджаў Павел Латушка, Франак Вячорка і яшчэ некалькі чалавек. З палком Каліноўскга разуменне ёсць. «Тэрор» радыкальна настроены і не гатовы пакуль ісці на супрацоўніцтва.
Comments are closed.