Беларусь не зможа атрымаць фінансавання ад міжнароднага Фонду страт і ўрону на дапамогу сваёй прыродзе, сцвярджае глава беларускага Маладзёвага кліматычнага савета, менеджэрка «Зялёнай сеткі» Ірына Панядзельнік, якая знаходзіцца ў Аб’яднаных Арабскіх Эміратах на Канферэнцыі ААН па змене клімату COP28, дзе быў створаны адпаведны фонд. Беларуская экаактывістка ацэньвае як вельмі неэфектыўную працу афіцыйнай дэлегацыі Беларусі на гэтым форуме.
Канферэнцыю ў Дубаі беларуская прапаганда спрабавала выкарыстаць у сваіх мэтах, прадстаўляючы прысутнасць на ёй Аляксандра Лукашэнкі як, нібыта, сведчанне прызнання яго сусветнай супольнасцю за прэзідэнта. Чымсьці прапаганда сапраўды можа пахваліцца, напрыклад, фотаздымкамі Лукашэнкі з генсекам ААН Антоніу Гутэрышам, але адначасова прэзідэнты суседніх з Беларуссю краін – Літвы, Латвіі і Польшчы–байкатавалі агульнае фота з-за прысутнасці на ім нелегітымнага беларускага кіраўніка.
«Мы аказваем бясцэнныя «экасістэмныя« паслугі нашаму кантыненту, захоўваючы ўнікальную крыніцу кіслароду – натуральныя балоты, лясы, лёгкія Еўропы. Развіваем зялёную атамную энергетыку, мінімізуючы рызыкі змены клімату», – цытуе выступ Аляксандра Лукашэнкі на канферэнцыі адзін з праўладных тэлеграм-каналаў.
Як распавяла Ірына Панядзельнік, рэчаіснасць вельмі адрозніваецца ад наратываў прапаганды.
«Тое, што казаў Лукашэнка, тая карцінка, якую паказваюць БелТА і «Пул первого», гэта не тое, што насамрэч адбывалася ў той вялікай залі. Ці прадуктыўны ўдзел беларускай дэлегацыі? Увогуле не. Я ведаю тых людзей, у якіх быў бэйдж дэлегатаў, і яны ніколі не заходзілі ў галоўны будынак».
Напачатку канферэнцыі Каардынацыйная рада ў сваёй адмысловай заяве нагадала міжнароднай супольнасці, што летась Беларусь выйшла з Орхускай канвенцыі Еўрапейскай эканамічнай камісіі ААН, а сёлета і з Бернскай канвенцыі па захаванні дзікай прыроды і натуральных асяроддзяў пражывання, тым самым дэманстратыўна адмовіўшыся ад сваіх абавязацельстваў па абароне навакольнага асяроддзя і экалагічных правоў грамадзян.
Паводле Ірына Панядзельнік, асноўны пасыл прамовы Лукашэнкі быў у тым, што санкцыі перашкаджаюць яму выконваць абавязацельствы па кліматычнай палітыцы.
«Іншыя краіны, наадварот, кажуць, што «вось мы ўсё робім, а калі вы, развітыя краіны, нам яшчэ грошай дадзіце, то мы будзем яшчэ больш рабіць». А ў нас, як мы ведаем, не выдаткоўваецца грошай, а зараз тым больш увесь спектр некамерцыйных арганізацый экалагічных ліквідаваны. Захаваннем балот, на якое ён спасылаецца, ніхто не займаецца і на гэта няма грошай. І на самой справе, калі раней пры падтрымцы ПРААН і іншых агенцтваў ААН быў нейкі рух, то зараз у нас ёсць толькі адзін экалагічны праект. Ён зараз скончыцца і не будзе ніякага».
Як сведчыць Ірына Панядзельнік, спасылаючыся на экспертаў, лукашэнкаўскія ўлады не толькі не робяць ніякіх намаганняў па аднаўленні балот, на стан якіх ўплывае змена клімату, але і ніяк не абазначаюць для міжнароднай супольнасці гэтую праблему. У выніку, краіна не можа разлічваць на грашовую дапамогу ад новастворанага Фонду страт і ўрону. На сёння ў яго сабрана амаль 800 млн долараў, да 2030 году трэба сабраць 400 млрд. Галоўная мэта фонда – дапамагчы бедным краінам і краінам, якія развіваюцца, справіцца з наступствамі змены клімату.
«Для Беларусі будзе складана атрымаць фінансаванне. Нашы эксперты ўказвалі на пытанне з балотамі. Я таксама паразмаўляла з экспертамі, што нам трэба будзе якасна распавядаць, як менавіта змена клімата ўплывае на балоты. З-за таго, што ўлады не прыкладаюць ніякіх намаганняў па іх аднаўленні, гэта праблема, на жаль, не будзе ўключана ў магчымае фінансаванне з фонда, і мы не зможам прэтэндаваць на фінансаванне калі-небудзь. Таксама беларуская дэлегацыя не прыймае істотнага ўдзелу ў саміх перамовах, то бок, не паказвае важнасць таго ж Фонду страты і ўрону для Беларусі».
Па мяркаванні спадарыні Ірыны, беларусам спатрэбяцца грунтоўныя даследаванні ўплыву змены клімата на балоты і адвакацыя па вырашэнні праблемы на сусветным узроўні.
З прынятых на гэты момант на канферэнцыі чатырох дэкларацый, афіцыйная беларуская дэлегацыя падпісала толькі адну – па сельскай гаспадарцы, харчаванні і клімаце. Дэкларацыі па клімаце і здароўі, энергаэфектыўнасці і аднаўляльных крыніцах энергіі, а таксама гендэрнай роўнасці не прыйшліся да спадобы прадстаўнікам лукашэнкаўскай улады.
Паводле Ірыны Панядзельнік, гэтыя дэкларацыя аб’ядноўваюць краіны ў своасаблівыя клубы па інтарэсах, дзе таксама ёсць фінансаванне.
Як нагадала спадарыня Ірына, кожная краіна, у тым ліку і Беларусь, якая з’яўляецца падпісантам Парыжскага пагаднення, што вызначае меры па зніжэнні ўтрымання вуглякіслага газу ў атмасферы, распрацоўваюць акрэслены на нацыянальным узроўні унёсак – то бок план дзеянняў па скарачэнні выкідаў і адаптацыі да змены клімату.
«Мы дасягаем значэння, заяўленага ў гэтым дакуменце, толькі коштам таго, што ў нас скарацілася колькасць заводаў пасля Савецкага Саюза, з-за палітычнага крызісу, мігрантаў, а санкцыі вядуць да спынення дзейнасці ў прамысловасці, развіцці сельскай гаспадаркі і так далей. То бок, гэта ніяк не звязана з тымі дзеяннямі, якія павінны рабіць улады, і што робяць у іншых краінах».
Ірына Панядзельнік вельмі станоўча ацаніла змест заявы Каардынацыйнай рады. Паводле яе, неабходна казаць пра наяўнасць у Беларусі палітзняволеных, выхадзе краіны з галоўных кліматычных пагадненняў, немагчымасці атрымліваць інфармацыю ад органаў улады. У заяве таксама гаворыцца пра ліквідацыю большасці НДА, грамадскіх аб’яднанняў і палітычных партый, якія прасоўвалі кліматычную павестку і дэманстравалі сваю прыхільнасць экалагічнай справядлівасці, у тым ліку Экадома і Беларускай партыі зялёных. Без вырашэння гэтых грамадска-палітычных Беларусь фактычна не зможа атрымаць міжнародныя грошы на адаптацыю да змены клімата.
Месцам для наступнай канферэнцыі ААН па змене клімату COP29, якая запланавана на 2024 год, абраны Азербайджан. У гэтай краіне на сёння налічваецца больш за 200 палітзняволеных, у тым ліку тых, хто займаўся пытаннямі экалогіі. Такім чынам палітычны чыннік, а дакладней, магчымы арышт па запыце лукашэнкаўскіх улад, можа перашкодзіць паездцы туды беларускім экаактывістам, асабліва тым, хто знаходзіцца ў эміграцыі.
Comments are closed.