Кніга журналіста Еўрарадыё Зміцера Лукашука «Беларуская нацыянальная ідэя ў выгнанні і на вайне» была прадстаўлена ў беластоцкім хабе «Новая зямля». У ёй 67 інтэрвью з беларусамі, якія апынуліся па-за межамі роднай краіны. Пры гэтым яны не толькі не парвалі сувязяў з беларушчынай, але спрабуюць захаваць і распаўсюдзіць яе як ідэю. І робяць гэта як у эміграцыі, так і на вайне, дапамагаючы Украіне. Аб падзеі распавядае наш беластоцкі карэспандэнт Уладзімір Лапцэвіч.
«Беларусы з’яўляюцца старажытнай нацыяй», – сцвярджала падчас абмеркавання зместу кнігі Святлана Куль-Сільвестрава, тым самым спрабуючы абвергнуць сцвярджэнне, што беларусы так званая запозненая нацыя без сфармуляванай нацыянальнай ідэі.
«А мы яшчэ з XVI стагоддзя адчуваем сябе асобным народам. І навошта ўвогуле гэта пытанне ставіць? Тое, што нам у вушы ўкладалі, што мы не сфармаваліся ці што мы запозненная нацыя ці што яшчэ… Ну, што… у нас харошыя сябры на ўсходзе, на захадзе. Для самапачуцця, для самасвядомасці нам проста трэба ведаць гэта – што мы з XVI стагоддзя паўнавартасная народнасць, этнас. Але мы паўнавартасныя са свядомасцю сваёй, пачуццём сваёй зямлі, сваіх межаў, разумення сваіх вартасцяў, каштоўнасцяў. Мы занадта старажытныя. Не трэба ні шатландцам, разумееце, ні французам даказваць, што яны нацыя. Ну і нам не трэба – мы даўно сфармаваліся», – заявіла спадарыня прафесар.
З’ехаўшых з Беларусі, па падліках стваральніка платформы «Голас» Паўла Лібера, ад 600 тысяч да аднаго мільёна, што каля 10% ад усяго насельніцтва, адзначыў Зміцер Лукашук. Час пакажа, якім гэта акажацца ўдарам па беларускай нацыі, тым больш, што ў гэтай колькасці вельмі шмат творчых людзей. Ці змогуць яны, знаходзячыся ў замежжы, працаваць для Беларусі? Вось што на гэты конт распавяла Кацярына Ваданосава.
«Мы тут можам працаваць па-беларуску, мы можам гаварыць па-беларуску, мы можам ствараць па-беларуску, пісаць музыку, песні, п’есы, усё што заўгодна. Але ў нас заўсёды ўнутры жыве такі чарвячок, які кажа: «А каму гэта патрэбна ў эміграцыі?» І нам прыходзіцца мірыцца з гэтым чарвячком так ці інкаш. І ўсё тое, што я раблю зараз, яно робіцца з аглядкай на тых, хто знаходзіцца ўнутры Беларусі. І ты пастаянна думаеш, а ці варта гэта таго? ці прачытаюць яны? ці не затаілі яны агромністую крыўду, а безумоўна затаілі на ўсіх з’ехаўшых? Я сутыкаюся з гэтым даволі часта, што «вы там у сваёй эміграцыі, у бяспецы можаце ствараць усё, што заўгодна, але гэта нікому не патрэбна ўнутры Беларусі». Але з іншага боку прыходзяць і іншыя адказы, іншыя рэфлексіі, меркаванні. Людзі таксама кажуць, што «стварайце, рабіце, таму што ўнутры Беларусі зараз гэта немагчыма», – сказала Ваданосава.
Адказваючы на мае пытанні пасля прэзентацыі, Зміцер Лукашук паведаміў, што матэрыял для кнігі быў сабраны крыху больш, чым за год. Суразмоўцамі былі як тыя беларусы, якія з’ехалі нядаўна, так і тыя, што даўно жывуць у эміграцыі, і яшчэ тыя, хто сваім вайсковым змаганнем дапамагае Украіне.
Comments are closed.