Loading

«Пра рак. Гісторыі беларусак» – фотавыстава пра жанчын, што перажываюць рак малочнай залозы, адкрылася ў Вільні. Хваробу наведвальнікі бачаць праз асабістыя гісторыі трох беларусак, сярод іх ёсць асобы медыйныя, за чыім здароўем у сацыяльных сетках сочаць тысячы прыхільнікаў. Практычны складнік праекту – лекцыі на тэму анкалогіі і кансультацыі дактароў.

Кацярына Ваданосава, Кацярына Пытлева і Лена – гісторыі беларускіх жанчын, якія сутыкнуліся з ракам малочнай залозы, перажываюць хваробу і пагадзіліся расказаць пра гэта іншым у інтэрв’ю і фатаграфіях сабрала і паказала галоўны рэдактар выдання Hrodna.life Ірына Новік. Атрымаўся, з аднаго боку, асабісты вопыт прыняцця хваробы і далейшага суіснавання з ёй, а з іншага – прыклад асабістай мужнасці: данесці да жанчын, што жыццё з такім дыягназам як «рак» працягваецца. Па словах Ірыны Новік, праект пачынаўся як жаданне дапамагчы тым, хто перажывае зараз складаныя гісторыі:

– Назва праекту «Пра рак. Гісторыі беларусак», ён якраз пра тое, што ўсім цяжка праходзіць праз анкалогію, але беларускі зараз апынуліся ў вельмі складаным становішчы, калі сутыкнуліся з хваробай. Яны пазбаўлены даступнасці медыцынскай сістэмы, яны ў іншых краінах, яны ў высокім стрэсе, у нязвыклых абставінах. І мне вельмі хацелася зафіксаваць гэта і паказаць як жанчыны пражываюць хваробу. Не хварэюць, а менавіта пражываюць хваробу.

Ірына Новік. Фота: радыё Ўнэт.

А ці цяжка было ўгаварыць гераінь паўдзельнічаць у гэтым праекце?

– Я вельмі хвалявалася, ці пагодзяцца дзяўчаты расказаць свае гісторыі, бо яны асобы медыйныя і самі расказваюць пра гэта ў сваіх сацыяльных сетках. Я трымала пальцы «на крыж», калі пісала да Каці, і адной і другой. І была вельмі радая, калі яны пагадзіліся. Гэта такі паказчык даверу. Для мяне выклікам было паслухаць, што яны расказвалі для ўсіх, а потым літаральна залезці гераіням «пад скуру», каб задаць нейкія пытанні, вельмі асабісты, вельмі інтымныя. Пачуць штосьці такое, што яны не вельмі хацелі расказваць. І мне падаецца, што атрымалася запэўніць дзяўчат расказаць і нават паказаць гэтае пражыванне раку. На фотаздымках яшчэ на ўсіх партрэтах абедзве Кацярыны з валасамі. На адкрыцці выставы яны былі ўжо абедзве з паголенымі галовамі. Гэта кранула проста да слёз.

А яшчэ раз давай нагадаем, хто гераіні гэтага праекта?

– Кацярына Ваданосава, Кацярына Пытлева і яшчэ адна гераіня Лена, менавіта так яна пажадала называцца. Гэтыя гісторыі дзяўчаты расказалі для партала Hrodna.life, іх можна прачытаць на нашым сайце. І апроч аповядаў дзяўчат там можна знайсці вялікае інтэрв’ю з доктарам-анколагам, які расказаў, як сёння лечаць рак грудзей, якія ёсць магчымасці, і гэта не толькі радыкальна штосьці адрэзаць і потым зрабіць рэканструкцыю. Нават, калі жанчына плануе яшчэ цяжарнасць, калі маладыя жанчыны хварэюць, то ёсць магчымасць замарозіць клеткі і пасля самой вынасіць дзіця.

Ты да сённяшняга дня ў кантакце з гераінямі?

– Так, канечне. Я нават магу сказаць, што мы пасябравалі, І калі выходзілі тэксты, я пісала дзяўчатам, а яны дзяліліся гэтым у сваіх сацыяльных сетках. І потым казалі, што думалі яшчэ раз пра інтэрв’ю, параўноўвалі,

Вельмі цяжка спачуваць такім людзям. А якія словы падтрымкі ты знайшла для дзяўчат?

– Для мяне было вельмі важна не казаць пра хваробу як нешта фатальнае і моцна трагічнае. Я ўспрымала хваробу як частку жыцця, і мне здаецца, што дзяўчаты таксама былі на гэтай хвалі. Не казалі, што з гэтым дыягназам усё сканчаецца. Хоць Лена потым расказвала, што, калі яна прыйшла да лекара і пачула дыягназ, яна яму проста ў лоб задала пытанне «колькі мне засталося?», з такой беларускай непасрэднасцю. Я потым з доктарам гаварыла, і ён кажа, што зараз так не стаіць пытанне. Калі на ранняй стадыі рак знаходзяць, то 90% уваходзяць ва ўстойлівую рэмісію. І гэта не так трагічна, не так фатальна, як людзі прывыклі думаць, гэта такі стэрэатып распаўсюджаны. І вось адна з мэтаў праекта паказаць, што рак – гэта проста адна з хвароб. І зараз яго так шмат стала вакол не таму што ўсе хварэюць, а таму што дыягностыка стала больш дасканалай, чым шмат гадоў таму. І, уласна, гэта добра, і няма тут чаго саромецца. Гэта не так, што жанчына вінаватая, што захварэла, але проста вось так здарылася. Вельмі розныя жанчыны з вельмі рознымі лёсамі хварэюць. У Каці Пытлевай гэта генетычная гісторыя, а ў Каці Ваданосавай у сям’і ніхто не хварэў на рак.

Пасля публікацыі да цябе працягваюць пісаць людзі, які жадаюць падзяліцца сваімі гісторыямі?

– Пішуць хутчэй з удзячнасцю. Але так, каб было «напішыце пра мяне», такога няма, бо ўсё ж такі страх застаецца. З другога боку людзі ўдзячны, што мы расказваем пра гэтую тэму. Напісала адна дзяўчына, якая падзялілася ўспамінамі пра сваю маму. Кажа, што вельмі крута, што дзяўчаты пагаліліся і не баяцца хадзіць з паголенай галавой. Бо, калі хварэла яе мама, яна вельмі пакутавала, саромелася, насіла парык, ёй было цяжка. І ў дзіцячых успамінах засталося, што чалавеку і так цяжка, але яшчэ мусіш хавацца. І гэты цяжар мы таксама паспрабавалі зняць нашым праектам. Паказаць, што можна так, а можна і іначай.

Вольга Вялічка. Фота: радыё Ўнэт.

Медыцынска-практычны складнік праекта забяспечвае Вольга Вялічка адна з заснавальніц ініцыятывы «Урачы за праўду і справядлівасць»:

– Ідэя гэтага праекта не новая, калі я працавала ў дзіцячым хоспісе мы рабілі такія рэчы, сумесна з дактарамі з анкалагічнага дыспансера праводзілі такія лекцыі. Калі я прачытала, колькі беларусак сутыкаецца з ракам, мне стала відавочна, што трэба людзям нагадваць, што анкалогія гэта пра прафілактыку і «думаць пра сваё здароўе». І таму мы сумесна з Ірынай Новік вырашылі зрабіць такі праект, каб паказаць, што анкалогія гэта не працэс «пастаноўка дыягназа-лячэнне-(не)рэмісія», а паказаць, што анкалогія гэта хвароба, якая змяняе цябе, змяняе людзей вакол цябе. Важна было расказаць беларусам, што ёсць чатыры элементарныя рэчы: агульны аналіз крыві, агульны аналіз мачы, ультрагукавая дыягностыка органаў і органаў малога тазу, для жанчын – УГД малочных залоз да 40 гадоў, пасля 40–мамаграфія і жанчынам было б пажадана глядзець яшчэ і шчытападобную залозу. Вельмі простыя 4-5 крокаў. Яны вас супакояць. Да таго ж гэта будуць рэальныя паказчыкі, каб ацаніць стан вашага здароўя. Не эмацыйна, а рэальна грунтуючыся на лічбах і фактах.

Беларускі, якія жывуць у Вільні атрымалі магчымасць патрапіць на бясплатную медыцынскую кансультацыю ў рамках гэтага праекта: прыём вялі два доктары і графік быў распісаны на ўвесь час. Адной з першай на прыём запісалася Аляксандра:

– Я даведалася праз сацсеткі, што праходзіць такое мерапрыемства, і паколькі я сама медык, медыцынская сястра, я вырашыла скарыстацца такой прапановай, бо жаночае здароўе вельмі крохкае і ў нашых умовах страіць яго можна вельмі хутка.

Зараз праект «Пра рак. Гісторыі беларусак» экспануецца і рэалізуецца ў Вільні. Наступным месцам яго прыпынку будзе Беласток – там сёння жыве адна з гераінь Кацярына Ваданосава. Ёсць жаданне паказаць гісторыі беларускіх жанчын у Германіі, Італіі і іншых краінах Еўропы. А калі ў Вас ёсць жаданне падтрымаць праект ці прывезці яго ў Ваш горад, пішыце да нас у рэдакцыю, ці да арганізатараў – Ірыны Новік і Вольгі Вялічка.

Comments are closed.