Tag

Святлана Ціханоўская

Browsing

У Берліне на канферэнцыі парламенцкіх груп «За дэмакратычную Беларусь» абвясцілі пра стварэнне адпаведнага Альянсу.  У форуме парламентарыяў узяла ўдзел і лідарка беларускіх дэмакратычных сілаў Святлана Ціханоўская. Падрабязнасці пра сустрэчу дэпутатаў, якія ўваходзяць у парламенцкія групы «За дэмакратычную Беларусь» і мэты стварэння Альянсу  радыё Ўнэт распавёў дарадца Офісу Святланы Ціханоўскай па канстытуцыйнай рэформе і міжпарламенцкай супрацы Анатоль Лябедзька. 

Крыху гісторыі: у 2020 годзе былі тры парламенты, дзе былі створаныя групы «За дэмакратычную Беларусь», сёння іх ужо 21, і мы дадаем сюды дэлегацыю па Беларусі Еўрапейскага парламента – 22 суб’екты. На гэтым прамежку часу – тры гады, мы працавалі больш на двухбаковым узроўні. Але зараз адчуваецца неабходнасць стварэння такой парасонавай арганізацыі, якая будзе мець нейкія пункты і планы супольнай дзейнасці, не толькі на двухбаковым узроўні, але з удзелам усяго Альянса груп «За дэмакратычную Беларусь». 

Вось дзеля гэтага мы і сустрэліся ў Берліне. Была вельмі пазітыўнная, канструктыўная і эфектыўная сустрэча, дыскусія. Па факце якой мы канстатуем, што ў нас і дэ-факта, і дэ-юрэ ўжо ёсць Альянс груп «За дэмакратычную Беларусь». 

Галоўная наша мэта – гэта ўступленне Беларусі ў Еўрапейскі Саюз. Еўрапейскі Саюз ад Лісабона да Віцебска, Луганска, Тбілісі, Кішынёва – вось гэта, як мэта. А разам будзем вырашаць шэраг важных задач. Напрыклад, як стварыць па Беларусі шырокую міжнародную кааліцыю, важным складнікам якой з’яўляецца парламенцкая. Таксама ставім задачу, натуральна, спыніць пераслед апанентаў рэжыма ў Беларусі, вызваліць палітычных вязняў, аказваць усю магчымую дапамогу для тых, хто зараз у вязніцах – у турмах і калоніях. 

Адной з задачаў разглядаецца таксама дапамога Беларусі рыхтавацца да таго часу, калі Беларусь стане дэмакратыяй і нармальнай еўрапейскай краінай, а не дыктатурай. Гэта азначае, што рыхтуем рэформы, рыхтуем праект Канстытуцыі новай Беларусі, рыхтуем праекты законаў, працуем над кадравым рэзервам для новай Беларусі. 

Прыцягненне да адказнасці тых, хто здзяйсняў злачынствы ў Беларусі – гэта таксама адна з задач, якая стаіць перад Альянсам. Натуральна, што гучалі самыя розыя ідэі, прапановы. Мы створым палітычны календар Беларусі, дзе будуць пазначаныя важныя даты і мерапрыемствы, якія мы будзем ладзіць у наступным годзе. 

А найбліжэйшы пункт гэтага календара – гэта 12-13 лістапада – Дзень міжнароднай салідарнасці з Беларуссю. І некаторыя ўдзельнікі Альянсу ўжо заявілі, што яны будуць рабіць пэўныя мерапрыемствы. Як мінімум – гэта праца ў сацыяльных сетках. З’явяцца новыя «хросныя» для палітычных вязняў. Ці, напрыклад, як у той жа Малдове, у Кішынёве, яны збіраюцца пайсці да беларускай амбасады і там правесці такую акцыю, якая нагадае пра палітвязняў у Беларусі, чаго не было на працягу дзесяцігоддзяў у той самай Малдове. 

Гэта, калі каротка абазначыць мэты, задачы і вынікі сустрэчы, якая завершылася стварэннем Альянсу групаў «За дэмакратычную Беларусь».  

Як чальцы Альянсу прымалі выступ Святланы Ціханоўскай? 

Святлана Ціханоўская выступала і з вітальным словам, і з прамовай. Стоадсоткава, яе абсалютна паўсюль успрымаюць з вялікай цікавасцю. Гэта без усялякага перабольшвання. Канешне, яна гаварыла пра еўрапейскую перспектыву, яна гаварыла пра неабходнасць падтрымкі Беларусі. Яна казала пра палітычных вязняў. Яна казала пра адказнасць – і персанальную, і Лукашэнкі, і такіх структураў, як КДБ ці ГУБАЗіК. Так што гэта такі грунтоўны выступ, які быў успрыняты з велічэзнай цікавасцю. 

Але фідбэкам было, як я казаў, што і парламентары давалі розныя ідэі, прапановы. Напрыклад, дэпутат з Люксембурга, ён жа прадстаўляў і Парламенцкую асамблею Рады Еўропы – магчыма слухачы памятаюць, што ПАРЕ прыняла вялікі даклад аб беларусах, якія змушаныя былі пакінуць Беларусь – і вось  зараз мы плануем правесці такі івэнт з удзелам прадстаўнікоў групаў «За дэмакратычную Беларусь», каб абмеркаваць даклад, які прысвечаны сотням тысяч беларусаў, якія змушаныя былі пакінуць Беларусь, каб яго імплементаваць у нацыянальныя заканадаўствы. Вось гэта вельмі вострае пытанне, якое перыядычна ўзнікае ў той ці іншай еўрапейскай краіне. Таму ягоная гэтая прапанова была ўспрынята вельмі пазітыўна. І гэта якраз мерапрыемства, якое датычыць не двухбаковых стасункаў, а датычыць Альянсу груп «За дэмакратычную Беларусь». 

Наколькі гэтыя групы зараз уплывовыя ў сваіх парламентах і наколькі яны сапраўды могуць імплементаваць тыя дамоўленасці, якія дасягаюцца, у нацыянальныя заканадаўствы?

Сітуацыя розная. У любым выпадку – ці гэта некалькі дэпутатаў, як у той жа Грузіі, ці 62 дэпутаты, як у італьянскім парламенце, мы іх разглядаем, як такое прабеларускае лобі. Што датычыць, наколькі могуць уплываць на сітуацыю, гэта вельмі складана, але разам з тым мы можам прывесці, як прыклад, у Латвіі мы зрабілі ўсё магчымае, каб не прыраўнялі беларусаў да расіян у прававой прасторы Латвіі. Гэта канкрэтная сітуацыя. Там група адносна невялікая, але яны дабіліся гэтага выніку. Таксама ўзгадваем наш поспех у Літве, калі дэпутаты пераадолелі вета прэзідэнта Наўседы. Так што прыклады ёсць. І гэта даказвае, што групы могуць працаваць і ўжо на сёняшні дзень ёсць вынік. 

Не без удзелу дэпутатаў групы «За дэмакратычную Беларусь» зараз у Нямеччыне пасля шэрагу сустрэч таксама будуць пазітыўныя зрухі для беларусаў. Менш будзе клопату з дакументамі і Нямеччына гатова прызнаваць дзеючымі пратэрмінаваныя пашпарты беларусаў. Гэта вынік гэтай паездкі. І гэта таксама не без падтрымкі групы дэпутатаў «За дэмакратычную Беларусь» у нямецкім Бундэстагу. 

Цалкам размову з Анатолем Лябедзькам слухайце ў плэеры ніжэй:

 

МЗС Швецыі прызначыла дыпламатычнага прадстаўніка пры беларускай дэмакратычнай супольнасці за мяжой. Гэтая місія ўскладзена на  Крысціну Юханэсан, якая раней працавала амбасадаркай Швецыі ў Мінску і пакінула Беларусь у жніўні 2023 году.  

Па словах Крысціны Юханэсан, працаваць яна будзе са Стакгольму. Новую пасаду плануе сумяшчаць з пасадай амбасадара Швецыі ў праекце „Усходняе партнёрства”. Сярод задач, якія цяпер ставіць перад сабой, — углыбіцца ў праблемы беларусаў, якія жывуць у Швецыі,  інфармаваць жыхароў Швецыі і іншыя міністэрствы аб сітуацыі ў Беларусі.

Фота: прэс-служба Ціханоўскай

Я вельмі рада вярнуцца ў беларускі парадак дня, дакладней, я яго не пакідала. Зараз мы будзем працаваць, каб быць больш карыснымі, то бок па канкрэтных накірунках. 

Пракаментавала Крысціна Юханэсан гатоўнасць некаторых краін ЕС аднавіць адносіны з Аляксандрам Лукашэнкам, але ад ацэнкі асобных сябраў  ЕС устрымалася. 

 Пераважае меркаванне, што ў дачыненні да Беларусі трэба прытрымлівацца шляху, які мы вызначылі ў 2020 годзе. Аднавіць? А вакол чаго? Мы, прынамсі, не бачым ініцыятыў ці нейкіх сустрэчных дзеянняў, якія б матывавалі такія дзеянні.

Што тычыцца вызвалення палітвязняў, то па словах спецпасланніка, у Еўрасаюза практычна няма рычагоў для вырашэння праблемы палітзняволеных у Беларусі.  

“Прайшло больш за тры гады. Мы ведаем, што некаторыя выходзяць, адседзеўшы свой тэрмін, новых забіраюць. Гэта нейкі канвеер. Выглядае ўсё вельмі несуцяшальна.  У межах ЕС мы ўздымаем гэтае пытанне, але рычагоў у нас практычна няма на сёння. Трэба працягваць нагадваць грамадскасці нашых краін, што гэтыя людзі ўсё яшчэ знаходзяцца за кратамі. Пакуль я не бачу іншых канкрэтных магчымасцей”.

Ці аказаўся запатрабаваным Аб’яднаны пераходны кабінет у цяперашняй структуры дэмакратычных сіл, наколькі ён эфектыўны і чым запомніўся за паўгода – абмяркоўваем з палітычным аналітыкам праекта @pozirkonline Аляксандрам Класкоўскім.

160 год таму, 22 студзеня 1863 года пачалося студзеньскае паўстанне. Хутка яно пашырылася і на тэрыторыю Беларусі, дзе яго ўзначаліў Кастусь Каліноўскі. Гэтыя падзеі сталі падмуркам для беларускага нацыянальнага адраджэння.

Прэзентацыя кнігі Руслана Шошына «Ледаколка» адбылася ў варшаўскім музеі Polin. Гэтая кніга пра беларускія пратэсты і ролю ў іх Святланы Ціханоўскай. Па словах аўтара, гэта не біяграфія Ціханоўскай, а такі нейтральны погляд на яе фігуру ў падзеях 2020 года.

Святлана Ціханоўская знаходзіцца ў Швецыі. У першы дзень паездкі лідарка дэмакратычных сіл Беларусі правяла шэраг сустрэч са шведскімі палітыкамі і чыноўнікамі, а ўвечары сустрэлася з прадстаўнікамі беларускай дыяспары. Сябра дыяспары беларусаў Швецыі і народнай амбасады Зміцер Васэрман распавёў нам падрабязнасці сустрэчы.

З 18 па 20 лістапада ў канадскім Галіфаксе адбыўся міжнародны форум па бяспецы. Яго ўдзельнікамі сталі кіраўнікі і лідары розных краін свету. Беларусь на форуме прадстаўляла дэлегацыя дэмакратычных сіл. Прыехала ў Канаду і Святлана Ціханоўская.

У інтэрв’ю выданню Politico Святлана Ціханоўская ўпершыню назвала сябе прэзідэнт-электам. Раней лідарка дэмакратычнай Беларусі адмаўлялася называць сябе прэзідэнтам праз тое, што выбары 2020 былі сфальсіфікаваны.

7 лістапада ў Радзе Еўропы прайшло першае пасяджэнне Кантактнай групы па Беларусі, і гэта заўважны поспех дэмакратычных сіл на міжнароднай арэне. Справа ў тым, што ў сакавіку 2022 года Рада Еўропы прыпыніла супрацу з афіцыйнымі беларускімі ўладамі, у сувязі з удзелам Беларусі ў ваеннай агрэсіі супраць Украіны. Тады ж дэмакратычныя сілы выступілі з ініцыятывай заняць у арганізацыі «вольнае» беларускае месца. Рада Еўропы ідэю падтрымала, у выніку была створана Кантактная група па Беларусі. У яе ўвайшлі прадстаўнікі ўсіх ключавых палітычных арганізацый РЕ, у тым ліку ПАРЕ і Офіса камісара па правах чалавека. З боку Беларусі ў групе – 10 чалавек.