Спектакль па кнізе беларускага пісьменніка і праваабаронцы Віктора Сазонава паставілі ў Беластоку
У беластоцкай тэатральнай майстэрні «Юстына Гадлеўская і сябры» прайшла прэм’ера спектакля «Граніца», пастаўленага па сюжэтах кніг «Занатоўкі кантрабандыста» гродзенскага праваабаронцы Віктара Сазонава і «Каханак Вялікай Мядзведзіцы» знакамітага польскага пісьменніка беларускага паходжання ХХ стагоддзя Сяргея Пясецкага. У цэнтры ўвагі – польска-савецкая і польска-беларуская мяжа не толькі як крыніца прыбытку для кантрабандыстаў, але і абшар з асаблівым каларытам, правіламі, традыцыямі.
«Нібыта цэнтр Падляшша, метраполія, але гэта быў цэлы свет для людзей. Драўняныя лаўкі і паўсюды гандаль. Тут, на гэтым вакзале можна было купіць усё – ад свежых булачак да свежых часопісаў, цацак і хіміі з Германіі. Адзін такі малы вакзал змяшчаў столькі тавараў, што Kaufland мог толькі пазайздросціць. І ўсё гэта пакрыта тоўстым слоем пылу. Брудныя вокны…, праз якія абсалютна не было відаць, што робіцца на вуліцы. Але былі з таго плюсы: за гэты бруд можна было схавацца, так як мы хавалі кантрабанду, так мы хаваліся на вакзале. Калісьці ўсё было шчырае…»
З такога настальгічнага расповеду пачынаецца спектакль, і гэтая настальгія цягнецца амаль да яго канца. Амаль – бо апошнія дзеянні адбываюцца ўжо не паводле «Занатовак кантрабандыста» Віктара Сазонава, які апісвае кантрабанднае жыццё беларуска-польскага памежжа канца ХХ – пачатку ХХІ стагоддзя, і не паводле «Каханка Вялікай Мядзведзіцы», напісанага Сяргеем Пясецкім аб небяспечна-прыгодніцкіх рэаліях мяжы паміж Польшчай і СССР да 1939 года. Апошнія моманты спектакля тычыцца падзей, сведкамі якіх мы былі за мінулыя тры гады – уцякацтва ад лукашэнкаўскага рэжыму, мігранцкі крызіс, украінскія ваенныя бежанцы і пабудова высачэзнага плоту паміж Польшчай і Беларуссю.
Такім чынам пра мяжу, да якой ад Беластока зараз усяго паўсотні кіламетраў, ёсць што распавесці, прынамсі гульнёй маладой актрысы Караліны Мазурак па сцэнарыі Малікі Томкель. У гэтым упэўнены рэжысёр пастаноўкі, выхадзец з Гродна, які ўжо восем гадоў жыве ў Беластоку, Антон Іллін.
Антон Іллін. Фота: Marcin Idźkowski.
«Ідэя пра спектакль, пра граніцу была яшчэ тады, калі я прыехаў сюды вучыцца ў Беластоцкую тэатральную акадэмію, дзе людзі, ну можа якія жывуць у Беластоку, то і ведаюць, а якія прыехалі з іншых месцаў можа і не ведаюць, як выглядае мяжа і колькі прыгод пры перасячэнні яе. Тады яшчэ з’явілася ідэя пра гэта людзям распавесці і паказаць, як гэта адбываецца. І зрабіць такі разгляд усёй гісторыі мяжы – тое, што адбывалася падчас вайны, да вайны, і менавіта тая частка самая вясёлая пра кантрабандыстаў з 90-х, прыгоды, якія я асабіста бачыў, а таксама новыя сітуацыі на мяжы», – распавёў рэжысёр.
Прэм’ера «Граніцы» стала магчымай дзякуючы фінансаванню з боку беластоцкіх гарадскіх улад, якія падтрымалі праект «Спектаклі для суседзяў» тэатральнай майстэрні «Юстына Гадлеўская і сябры».
Кніга Віктара Сазонава «Занатоўкі кантрабандыста або аповеды Сымона Нальшанскага», сюжэты адкуль прадстаўлены беласточанам, была выдадзена ў 2006 годзе Праграмнай радай тыднёвіка беларусаў у Польшчы «Ніва». Акрамя таго, гэты гродзенскі праваабаронца, пісьменнік і журналіст з’яўляецца аўтарам кніг «Генетычны алфавіт», «Сумная гісторыя», «Суседскія былі», «Паэзія прозы» і «Сандалі мітрапалітыка». Сёлета 7 красавіка ён быў затрыманы лукашэнкаўскімі сілавікамі ў Гродне. Трое сутак правёў у ізалятары часовага ўтрымання. Затым праваабаронцу прысудзілі вялікі штраф, абвінаваціўшы ў распаўсюдзе экстрэмісцкіх матэрыялаў.
Таксама Віктара Сазонава затрымлівалі 14 ліпеня 2021 года, калі па ўсёй Беларусі пракацілася хваля ператрусаў і затрыманняў праваабаронцаў. Значны час ён быў у статусе падазраванага па «справе праваабарончага цэнтра Вясна», знаходзіўся пад падпіскай аб нявыездзе, пазней з яго гэты статус знялі.
Мы выкарыстоўваем файлы cookie, каб забяспечыць вам найлепшы вопыт на нашым сайце. Калі вы працягнеце выкарыстоўваць гэты сайт, мы будзем лічыць, што вы ім задаволены.OkПалітыка прыватнасці
Comments are closed.