Loading

На працягу ўсяго перыяду пасля 24 лютага 2022 года расійская прапаганда дэградуе. Гэты працэс дазваляе сцвярджаць: міф пра дасканалую ідэалагічную зброю Крамля аналагічны міфу пра «другую армію свету». Расія спрабуе выйграць громкасцю голаса і маштабам уплыву, але пераканаўча ў яе гэта не атрымліваецца. І сумненні нарастаюць, нават унутры краіны.

Як вядома, любая прапаганда абапіраецца на набор тэхналагічных рашэнняў, якія выкарыстоўвае для данясення пэўных ідэалагічных пастулатаў. Расійская Федэрацыя пераканаўча дэманструе, што абапіраецца на вопыт імперскай і савецкай прапаганды, забяспечваючы іх трываласць і тэхналагічнае ўдасканаленне.

Нагадаю, шырокамаштабнае ўварванне ва Украіну, названае Уладзімірам Пуціным «спецаперацыяй», пачалося пад лозунгам дэнацыфікацыі і дэмілітарызацыі Украіны. Мэта гэтага кроку відавочная: Крэмль спрабаваў прасунуць уласную трактоўку двухбаковых адносін, у якой «братэрскі ўкраінскі народ» узначальваюць «нацысты», якія танчаць пад дудку Захаду. Чаму яўрэй па нацыянальнасці Уладзімір Зяленскі з’яўляецца нацыстам, расійская прапаганда пакуль не змагла пераканаўча патлумачыць. Інтэграцыя ў інфармацыйную прастору тактычных знакаў V, O, Z, удалася расійскім прапагандыстам крыху лепш, аднак у шэрагу еўрапейскіх краін іх выкарыстанне забаронена разам з «георгіеўскай» стужкай. Зараз пра «дэнацыфікацыю» кажуць хіба толькі ідэолагі расійскага імперыялізму, такія як Цімафей Сяргейцаў, які ў свой час пакінуў паліттэхналагічны след ва Украіне.

Нават цалкам падкантрольная Крамлю сацыялогія ў Расіі пасылае трывожныя сігналы: у расійскім грамадстве расце непакой і попыт на перамовы з Украінай. Абвяшчэнне «частковай» мабілізацыі ў трэцяй дэкадзе верасня 2022 года стала вельмі паказальным не толькі мэтадалагічна, паколькі Пуцін у ХХІ стагоддзі выкарыстоўвае метады мінулага стагоддзя. Дзякуючы мабілізацыі, другая хваля якой запланавана на пачатак 2023 года, вайна ўсё актыўней прыходзіць у дамы грамадзян Расіі, не менш за 700 тысяч з іх пакінулі сваю краіну, каб не папаўняць шэрагі «непераможнай і легендарнай» рускай арміі. Унікальны выпадак для краіны з агрэсіўнай палітыкай. Але і ўнутры Расіі назіраецца пэўная змена настрояў: змяншаецца эйфарыя ад супрацьстаяння з Украінай.

Пасля 24 лютага Крэмль быў вымушаны змяніць лакаматывы прапаганды: замест RT і Sputnik Media, дзейнасць якіх на Захадзе знаходзіцца пад жорсткім кантролем (таму што кляйма няма дзе ставіць), імі сталі інфармагенцтвы РІА Новости і ТАСС. Выглядае, што прадстаўнікі заходняга свету дагэтуль не разумеюць, як можна хлусіць у стужцы навін дзяржаўнага інфармагенцтва. Ад сябе дадам – можна практычна кожны дзень і без укораў сумлення. Расія спрабуе пашырыць свой уласны інфармацыйны парадак дня за межы так званага «залатога мільярда», і часам робіць гэта паспяхова.

Варта звярнуць увагу на дзве катэгорыі прапагандыстаў-выканаўцаў ідэалагічных задач Крамля. Першая – гэта так званыя «ваенкоры», майстэрства якіх адточвалася падчас баёў на Данбасе і ў Сірыі ў 2014-2022 гадах. Традыцыя выкарыстання ваенных карэспандэнтаў пачынае адлік з пачатку 20-ага стагоддзя і паспела набыць розныя формы. У крамлёўскай парадыгме «ваенкоры» павінны ствараць ілюзію «вялікай Перамогі», надаваць рэалістычнасці пастановачным відэаролікам, якія распаўсюджвае Мінабароны РФ. Адзін з іх – Сямён Пегаў – нават быў паранены ва Украіне. Дваіх іншых – Аляксандра Сцешына і Яўгена Паддубнага – Уладзімір Пуцін прымаў асабіста ў чэрвені 2022 года. Цікава, што ўкраінскія вайскоўцы неаднаразова выкарыстоўвалі інфармацыю ад расійскіх ваенкораў для нанясення прыцэльных удараў па штабах праціўніка. Не забываюцца ў Расіі і пра чыноўнікаў: спікер Мінабароны РФ Ігар Канашэнкаў атрымаў чарговае генеральскае званне за масштабную хлусню, агучаную ім у прамым эфіры.

Другая катэгорыя – калабаранты, на якіх Крэмль часткова пераклаў інфармацыйную адказнасць за каментаванне сітуацыі на акупаваных тэрыторыях. Часта яны прыкладваюць максімум намаганняў, каб апраўдаць давер сваіх новых гаспадароў. Прозвішчы Пушылін, Пасечнік, Сальдо, Баліцкі (апошнія два – народныя дэпутаты Украіны папярэдніх скліканняў) пастаянна з’яўляюцца ў стужцы навін, гэтыя персанажы спрыяюць легалізацыі расійскай акупацыі часткі Украіны. Яшчэ адзін топ-калабарант – Кірыл Стрэмусаў, грамадская дзейнасць якога пачыналася ў кантэксце антываксераў, загінуў напярэдадні вызвалення Херсона. Вельмі паказальны выпадак, на мой погляд. Нягледзячы на ​​адсутнасць афіцыйнай цэнзуры, паведамленні расійскіх СМІ (у адпаведнасці з нормамі расійскага заканадаўства яны мусяць кіравацца выключна афіцыйнымі крыніцамі, каб не быць пакаранымі «за дыскрэдытацыю расійскай арміі») вельмі падобныя да паведамленняў Цэнтральнага тэлебачання СССР аб знаходжанні ў Афганістане абмежаванага кантынгента савецкіх войскаў. З 1 снежня 2022 года ўступіў у сілу загад ФСБ, які забараняе «замежным агентам» абмяркоўваць ход дзеянняў расійскіх войскаў ва Украіне.

Для размывання адказнасці за дзеянні расійскіх вайскоўцаў, крамлёўская прапаганда выкарыстоўвае тэрмін «саюзныя сілы», аб’ядноўваючы такім чынам расійскую армію і незаконныя фарміраванні так званых ДНР і ЛНР. Аднак гэты тэрмін мала каго ўводзіць у зман, бо пасля 24 лютага 2022 года характар ​​баявых дзеянняў значна змяніўся. Мабілізацыя насельніцтва акупаваных тэрыторый – гэта ваеннае злачынства, і расійскае кіраўніцтва ўсё роўна панясе за гэта адказнасць. У дачыненні да ўкраінскіх Сіл абароны расійскія прапагандысты выкарыстоўваюць тэрміны з дэгуманістычнымі канатацыямі – «нацысты», «нацыяналісты», «байцы Зяленскага», у навінах часта сустракаецца супрацьпастаўленне Узброеных сіл Украіны і «нацыяналістычных батальёнаў», якім расійская прапаганда прыпісвае функцыі ваеннай жандармерыі і карных атрадаў.

У перадачах і навінах расійскіх СМІ часта з’яўляюцца ўкраінскія палонныя, якія кажуць на камеру тое, што ад іх хочуць пачуць. Нагадаю, што падобныя правілы паводзін для ваеннаслужачых, якія трапілі ў палон, прадугледжаны ў многіх арміях цывілізаванага свету. Асаблівую ўвагу расійская прапаганда надае дзвюм катэгорыям – прадстаўнікам палка Нацыянальнай гвардыі «Азоў», які Крэмль прызнае злачынным, і замежным вайскоўцам УСУ. Дарэчы, абмен палоннымі ў верасні, падчас якога на радзіму вярнуліся 10 палонных замежнікаў і шмат «азоўцаў», не знайшоў адэкватнага тлумачэння ў расійскіх СМІ. Некаторыя эксперты лічаць, што абвяшчэнне «частковай мабілізацыі» было спробай Крамля стварыць інфармацыйную дымавую завесу над гэтай падзеяй.

Пастаўка УСУ сучаснай заходняй зброі, якая дазволіла змяніць сітуацыю на перадавой, з’яўляецца самым моцным раздражняльнікам для Крамля. Пасля паступлення 155-міліметровых гаўбіц у расійскіх СМІ разгарнулася інфармацыйная эпапея пра паляванне на іх, апафеозам якой была дэманстрацыя непрыдатнай гаўбіцы М777, захопленай у якасці трафея падчас выставы «Армія» у жніўні 2022 пад Масквой. Эфектыўнае прымяненне ўкраінскімі вайскоўцамі РСЗА HIMARS стала сапраўдным жахам для расійскіх акупантаў. Ахвярамі кропкавых удараў сталі дзясяткі складоў з боепрыпасамі, таму генерал Канашэнкаў асабіста неаднаразова заяўляў пра знішчаныя ўстаноўкі і «перахоп» ракет HIMARS, выстаўляючы сябе пасмешышчам у вачах усяго свету. Нагадаю, Пентагон адмаўляе знішчэнне хоць адной ракеты «зямля-паветра» HIMARS з тых, якія былі перададзены Украіне.

Невыпадкова расійская прапаганда рэгулярна абвінавачвае ЗША ў незаконных эксперыментах у бактэрыялагічных і хімічных лабараторыях на тэрыторыі Украіны. У сярэднім раз на месяц іх асабіста агучвае камандуючы войскамі радыяцыйнай, хімічнай і біялагічнай абароны генерал Ігар Кірылаў. Такім спосабам Крэмль спрабуе змясціць акцэнт на магчымае прымяненне расійскімі вайскоўцамі хімічнай зброі і рыхтуе да гэтага грамадскую думку.

Контратакі УСУ прымусілі расійскіх прапагандыстаў рэагаваць на праблему. Размова ідзе пра ваенныя злачынствы акупантаў, эпіцэнтрамі якіх былі Буча, Ізюм, шэраг іншых населеных пунктаў, дзе знаходзіліся катавальні акупантаў. Маштаб злачынстваў паказвае, што нянавісць да грамадзян Украіны культывуецца на афіцыйным дзяржаўным узроўні. Паколькі масавыя забойствы і наступствы варварскіх абстрэлаў сталі вядомыя сусветнай супольнасці, расійскія прапагандысты спрабуюць абясцэніць іх і перакласці адказнасць за нечалавечыя ўчынкі на кіраўніцтва Украіны і яе заходніх саюзнікаў. Пры чым асабліва выразна такія абвінавачванні ў фальсіфікацыі доказаў гучаць на адрас Брытаніі.

Сурʼёзным выпрабаваннем для расійскай прапагандысцкай машыны стаў вераснёўскі контрнаступ Узброеных сіл Украіны ў Харкаўскай вобласці, які дазволіў практычна цалкам вызваліць рэгіён ад акупантаў. Прапаганда аказалася непадрыхтаванай да работы з негатыўнай інфармацыяй, якая насіла характар ​​цунамі, а таксама да імклівай змены абстаноўкі на фронце. Патрыятычныя заклікі і імітацыя добраахвотніцкага руху – гэта, бадай, усё, на што здольная расійская прапагандысцкая машына. Пры гэтым вызваленне Херсону ў лістападзе адбывалася пад акампанемент укідаў пра «дамоўленасці» паміж кіраўніцтвам Расіі і Украіны.

Крыніца: sud.ua

Псеўдарэферэндумы на акупаваных тэрыторыях Украіны сталі дэманстрацыяй пагарды з боку Расіі нормамі міжнароднага права і здаровага сэнсу. Варта адзначыць, што іх правядзенне суправаджалася актыўнай інфармацыйнай кампаніяй для расійскага спажыўца, якая ўключала дэманстрацыю прыўзнятага настрою жыхароў адпаведных рэгіёнаў, прысутнасць замежных назіральнікаў і іншыя элементы імітацыі дэмакратычнага працэсу. Незаконнаму далучэнню акупаваных тэрыторый да Расіі дала ацэнку Генасамблея ААН, падчас пасяджэння якой РФ апынулася ў «кааліцыі выгнаннікаў».

Трэба звярнуць увагу і на магчымасць ядзернага шантажу з боку Крамля. Калі доўгі час элементам прапагандысцкага ўздзеяння была захопленая расійскімі войскамі найбуйнейшая ў Еўропе Запарожская АЭС, то ў лістападзе такім фактарам сталі дапушчэнні пра выкарыстанне Украінай «бруднай бомбы». Пра гэта казалі міністры абароны і замежных спраў Сяргей Шайгу і Сяргей Лаўроў, спікер Дзярждумы Валодзін і прадстаўнік Расіі ў ААН Нябензя. Уладзімір Пуцін таксама згадаў гэтую прапагандысцкую канструкцыю, што дазваляе казаць пра мэтанакіраваны характар такой інфармацыі: Крэмль спрабаваў не толькі дыскрэдытаваць Украіну, але і напалохаць Захад, каб скараціць абʼёмы дапамогі Украіне.

Вельмі паказальны факт, што прапагандысцкія канструкцыі падхопліваюць не толькі прадстаўнікі ўлады. Спачатку заснавальнік праваабарончай ініцыятывы Gulagu.net Уладзімір Асечкін выставіў украінскім уладам прэтэнзіі ў справе гібелі «вагнераўца» Яўгена Нужына, маўляў, чаму яго абмянялі. Пазней паплечнікі Аляксея Навальнага актыўна распаўсюджвалі ролік пра нібыта расстрэл расійскіх палонных пад Макееўкай на Данбасе.

Аднак варта вылучыць некалькі накірункаў, дзе расійскія прапагандысты маюць лакальныя поспехі. Па-першае, гэта дзейнасць ананімных тэлеграм-каналаў ва Украіне, дзе даволі паспяхова фарміруецца альтэрнатыўны парадак дня. Па-другое, гэта распальванне пратэстаў у Еўропе, выкліканае пагаршэннем узроўню жыцця. Па-трэцяе, маніпуляцыя сітуацыяй на постсавецкай прасторы – у Малдове, Грузіі, Арменіі, якія таксама ўваходзяць у сферу расійскіх інтарэсаў.

Расійская прапаганда з’яўляецца не толькі самым эфектыўным інструментам Крамля на сучасным этапе. Пытанне ў іншым – нават яна аказалася не ў стане прыкрыць адсталасць і неэфектыўнасць расійскай дзяржаўнай машыны ў цяперашніх умовах. Расійскія наратывы адкрыта прасядаюць у ЗША, Брытаніі і ЕС і не знаходзяць масавай грамадскай падтрымкі.

Яўген Магда

 

Падпісвайцеся на наш тэлеграм t.me/radiounetfm

Comments are closed.